Choroby zawodowe narządu głosu

Sylwia Prusakiewicz-Kucharska

Choroby zawodowe to przewlekłe choroby, które bezpośrednio związane są z wykonywanym zawodem i warunkami pracy. W przypadku narządu głosowego nauczyciela choroby te wynikają z nadmiernego wysiłku głosowego. Coraz częściej bierze się pod uwagę również obciążenia psychofizyczne występujących w pracy zawodowej nauczyciela, jako czynnik ryzyka zwiększający prawdopodobieństwo wystąpienia obciążenia i choroby narządu głosowego.

    Przewlekłe choroby narządu głosu od 1998 roku znajdują się w czołówce orzekanych chorób zawodowych. Według danych w roku 1970 stanowiły 0, 12% chorób zawodowych, w 2001 roku już 30%. Co roku liczba osób niezdolnych do pracy z powodu zawodowej choroby narządu głosu zwiększa się. Szacuje się, że rocznie przybywa około 3,5 tysiąca osób z takim orzeczeniem. Najliczniejszą grupę wśród osób z zawodowymi chorobami narządu głosowego stanowią nauczyciele- aż 90%; według badań Instytutu Pracy ¾ z nich pali papierosy. W porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi i krajami Europy Zachodniej w Polsce notuje się dwukrotnie więcej zachorowań na choroby narządu głosowego. Ponadto, według foniatrów częstotliwość występowania zaburzeń głosu u nauczycieli w stosunku do innych zawodów stawiających znaczne wymagania narządowi głosowemu (aktorzy, śpiewacy, prezenterzy, tłumacze, politycy itp.)  jest przeważająca. Fakt ten związany jest  nie tylko z walorami narządu głosu w tych grupach zawodowych, ale także z jego  wieloletnim przygotowaniem do wykonywania zawodu i opanowaniem prawidłowej techniki głosowej.
    Warto również zaznaczyć, że choroby narządu głosu jako choroby zawodowe są Polską specyfiką. Nie znajdują się one na listach chorób zawodowych w Unii Europejskie czy w USA. Ze względu na częste zwolnienia lekarskie, urlopy zdrowotne, zniżki godzin, dodatki do emerytury oraz jednorazowe odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu stanowią one ogromne obciążenie państwowego budżetu (według ocen MEN około 60 mln złotych rocznie).

    W Polsce wykaz chorób zawodowych narządu głosowego (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania, stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach, Dziennik Ustaw z dnia 19 sierpnia 2002.) obejmuje przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat.

Należą do nich:

1.Guzki śpiewacze twarde.

2.Wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych.

3.Niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną i trwała dysfonią.

Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, mimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego nie może przekroczyć dwóch lat.

Kompleksową ocenę krtani wykonuje lekarz- foniatra. Badanie krtani pod kątem postępowania orzeczniczego wg A. Obrębowskiego powinno obejmować:

  • szczegółowy wywiad, określający częstotliwość występowania zaburzeń głosu, przebieg leczenia, rozwój głosu, schorzenia dróg oddechowych, choroby ogólne, miesiączkowanie, ciąże, przyjmowane leki, w tym leki hormonalne, wykształcenie zawodowe, nałogi;
    badanie laryngologiczne – krtani, drożności nosa, błon śluzowych gardła,
  • właściwe badanie foniatryczne – charakter głosu, zachowanie się mięśni w czasie fonacji, rezonatory nasady, czas fonacji średnie położenie głosu mówionego, zakres głosu, artykulacja, słuch;
  • badanie stroboskopowe - wprowadzenie do gardła stroboskopu- urządzenia oświetlającego wnętrze krtani światłem przerywanym, dzięki czemu można obserwować w zwolnionym tempie zachowanie fałdów głosowych;
  • badanie natężenia głosu przed i po obciążeniu,
  • pole głosowe – określa zakres zmian częstotliwości i natężenia jednocześnie, opisuje możliwości głosowe,
    badanie akustyczne.

O chorobie zawodowej uprawniającej do świadczeń z ubezpieczenia społecznego decydują lekarze orzecznicy ZUS. Orzekanie o chorobie zawodowej narządu głosowego powinno zawierać m.in:

  • określenie obrazu klinicznego danej choroby,
  • stwierdzenie narażenia osoby na działanie czynnika szkodliwego o odpowiednim natężeniu i przez okres dostatecznie długi dla wywołania zmian chorobowych,
  • wykluczenie możliwości powstania choroby przed rozpoczęciem pracy lub z innych przyczyn, niezwiązanych z warunkami pracy.

Warunkiem stwierdzenia choroby zawodowej głosu jest więc wykazanie, że choroba powstała w związku z wykonywaną pracą i szkodliwymi czynnikami występującymi w środowisku pracy.

 

Warsztaty i szkolenia dla nauczycieli

Podstawy dla pracujących głosem w szkole

Głos to podstawowe narzędzie pracy nauczyciela. Zawód to niełatwy, a intensywne mówienie, przez wiele lat, bez odpowiedniego przygotowania lub treningu, może zakończyć się zniszczeniem a nawet utratą głosu. Możesz temu zapobiec poprzez opanowanie zasad prawidłowej emisji głosu. Nigdy nie jest za późno, by zadbać o głos, pożegnać problemy z głosem i zapobiec jego schorzeniom...

Szczegóły
  • 1 lub 2 dni
  • Grupa do 10 osób