Istnieje wiele czynników o zróżnicowanym charakterze, które przyczyniają się do zaburzeń funkcjonowania narządu głosowego. Zostały one usystematyzowane w poniższej tabeli.
Największym zagrożeniem dla głosu nauczyciela jest jednak kombinacja i kumulacja wielu niekorzystnych czynników w czasie.
Czynniki sprzyjające występowaniu zaburzeń głosowych.
(Opracowanie własne na podstawie literatury przedmiotu)
CZYNNIKI RYZYKA
|
CZYNNIKI O CHARAKTERZE WEWNĘTRZNYM
|
CZYNNIKI O CHARAKTERZE ZEWNĘTRZNYM
|
Związane z anatomią i funkcjonowaniem narządu głosowego:
-
wiek
-
płeć
-
budowa narządu głosowego (asymetrie anatomiczne i czynnościowe), jego jakość, stan i wydolność
-
nadwrażliwość błony śluzowej na czynniki mechaniczne i fizyczne
-
predyspozycje do obrzęków i krwawień środtkankowych
-
stan narządu słuchu
-
wydolność oddechowa
-
kinestetyka – nieprawidłowości kręgosłupa szyjnego powodujące napięcia mięśni szyi i karku, nieprawidłowa postawa ciała)
-
schorzenia ogólne np. problemy z krążeniem, refluks żołądkowo- przełykowy, choroby układu pokarmowego
-
choroby dróg oddechowych
-
upośledzenie oddychania przez nos
-
alergie
-
stany zapalne krtani
-
zmiany w ośrodkowym i autonomicznym układzie nerwowym
-
zmiany w układzie endokrynologicznym (zwłaszcza u kobiet- zmiany hormonalne w okresie menopauzy; choroby tarczycy)
-
zażywane leki np. stosowanie środków hormonalnych (w tym antykoncepcyjnych), antyhistaminowych, rozszerzających naczynia krwionośne, odwadniających, leki na nadciśnienie
|
Związane z warunkami pracy:
-
mikroklimat sal lekcyjnych
-zanieczyszczenie powietrza (pył kredowy, opary, toksyny wziewne)
-nieodpowiednia temperatura i wilgotność powietrza
-
zmiany temperatury
-
wielkość pomieszczeń (zbyt małe klasy, duże sale gimnastyczne i obiekty sportowe)
-
nieodpowiednia akustyka sal lekcyjnych
-
brak nagłośnienia
-
nadmierna liczba uczniów w klasie
-
nadmierne natężenie hałasu
|
Uzależnione od predyspozycji psychicznych i cech osobowościowych:
-
usposobienie, osobowość (nerwowość, konfliktowość, gadatliwość)
-
reakcje emocjonalne
-
stosunek do wykonywanego zawodu
-
zdolność do nawiązywania kontaktów
-
długotrwałe stresy, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem
-
nawyki konsumpcyjne (alkohol, papierosy, itp.)
-
duża pobudliwość nerwowa
-
umiejętność nawiązywania kontaktów
-
styl życia
-
nawyki głosowe np. mówienie głośno, twardo, zbyt nisko lub za wysoko
-
brak zainteresowania rehabilitacją, kształceniem głosu
|
Związane z wykonywaną pracą:
-
lata pracy w zawodzie
-
charakter prowadzonych zajęć (przedmiot nauczania)
-
wiek uczniów
-
nadmierna ilość godzin
-
stres i napięcia w pracy
-
stosunki międzyludzkie w szkole
-
wypalenie zawodowe
-
oddychanie przez usta w czasie mówienia
-
zmęczenie mięśniowe związane z długotrwałym mówieniem
-
mówienie z dużym natężeniem w zmiennych warunkach atmosferycznych lub w pomieszczeniach, gdzie pracują hałaśliwe maszyny (przedmioty zawodowe)
-
uszkodzenie słuchu związane ze zwiększonym natężeniem hałasu
-
braki w zawodowych kwalifikacjach
(brak odpowiedniego przygotowania podczas nauki zawodu do pracy powodującej duże obciążenia głosu)
-
przygotowanie do pracy pedagogicznej
-
nieprawidłowa emisja głosu i nawyki głosowe (np. odchrząkiwanie, twardy atak, podwyższenie średniego położenia głosu mówionego, nadmierne natężenie głosu)
-
nieprzestrzeganie zasad higieny głosu
-
nieprawidłowa artykulacja
|